Ceza davalarında, sanık hakkında beraat kararı verildiğinde, mahkeme tarafından hükmedilen vekalet ücreti avukatın kazandığı yargılama gideri kapsamındaki bir haktır. Bu ücretin tahsili, çoğu zaman kendiliğinden gerçekleşmez. Avukatın, hakkını alabilmek için yasal yolları kullanması gerekir. Uygulamada bu alacağın tahsili için genellikle ilamlı icra takibi tercih edilir. Çünkü bu yöntem hem daha hızlı sonuç verir hem de avukata ek kazanımlar sağlar.
Bu yazımızda, beraat vekalet ücretinin tahsili için izlenebilecek yollar, icra takibinin işleyişi, gerekli belgeler ve 2025 yılı itibariyle yürürlükteki uygulamalar ayrıntılı biçimde ele alınmıştır.
Beraat Vekalet Ücreti Nedir ve Kim Tarafından Ödenir?
Ceza Mahkemesi tarafından verilen beraat kararları yalnızca sanığın suçsuzluğunun tespitiyle sınırlı değildir. Aynı zamanda, mahkeme sanık lehine yargılama giderlerine hükmeder. Bu kapsamda yer alan vekalet ücreti, eğer özel bir sözleşme yapılmadıysa, doğrudan avukata ait bir alacak kalemidir.
Ödenecek vekalet ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi esas alınarak belirlenir ve kamu bütçesinden karşılanır. Ancak bu ödemelerin gerçekleşmesi için başvuru sürecinin avukat tarafından bizzat başlatılması gerekir.
Beraat Vekalet Ücretinin Tahsilinde İzlenecek Yöntemler
Vekalet ücretinin devletten tahsili için iki temel yöntem vardır. Her iki yol da yasal olarak geçerli olmakla birlikte, uygulamada verimlilik açısından farklılık gösterir.
Başsavcılığa Yazılı Başvuruda Bulunmak
İlk yöntem, beraat kararını veren mahkemenin yargı çevresinde yer alan Cumhuriyet Başsavcılığı’na dilekçeyle başvurarak ödeme talebinde bulunmaktır.
Bu başvuru esnasında sunulması gereken belgeler:
- Dilekçe
- Gerekçeli mahkeme kararı
- Kesinleşme şerhi (her zaman istenmese de bazı savcılıklar talep edebilir)
Bu yöntemle ödeme almak mümkündür ancak süreç daha uzun ve takibi zor olabilmektedir. Çünkü süreci avukat değil, idare yürütmektedir.
İlamlı İcra Takibi Yoluyla Tahsilat
En yaygın ve pratik yol, ilamlı icra takibidir. Bu yöntemde avukat, beraat kararını bir mahkeme ilamı olarak göstererek icra takibi başlatır. Bu yöntem sayesinde sadece vekalet ücretinin tahsili sağlanmaz, ayrıca:
- Yasal faiz talep edilebilir
- İcra vekalet ücreti kazanılır
Üstelik bu işlemin yapılabilmesi için beraat kararının kesinleşmiş olması da gerekmez. İlamın kesinleşmesi yalnızca mahkumiyet kararları için zorunludur.
İcra Takibi Açarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
İcra takibi sürecinde en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biri, borçlu olarak doğru kamu kurumunun gösterilmesidir. Bu konuda Adalet Bakanlığı’nın açık yönlendirmesi bulunmaktadır:
- Borçlu olarak Hazine, Maliye Bakanlığı ya da Adalet Bakanlığı değil, doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığı gösterilmelidir.
Aksi halde takip işlemi reddedilebilir ya da süreç gereksiz yere uzayabilir.
İcra Takibi İçin Gerekli Belgeler ve Adımlar
İcra takibi süreci aşağıdaki belgelerle başlatılır:
- Mahkeme kararının onaylı sureti
- Başsavcılığın vergi kimlik numarası
- İcra takip talebi
- Tahsilat sonrası düzenlenecek serbest meslek makbuzu
Takip talebinde karar tarihinden itibaren yasal faiz talep edildiği açıkça belirtilmelidir. Ayrıca icra vekalet ücreti talebi de bu belgelerle birlikte sunulabilir.
Serbest Meslek Makbuzunun Düzenlenmesi ve Vergi Hususları
Makbuz yalnızca ödeme gerçekleştikten sonra düzenlenmelidir. Çünkü ödeme sırasında savcılık, kapak hesabı isteyerek net ödenecek tutarı belirler. Bu işlem sonrası makbuz talep edilir.
Makbuzda Yer Alması Gereken Kalemler:
- Brüt vekalet ücreti
- KDV (%18)
- Gelir vergisi stopajı (%20 civarında)
- Net ödeme
Örnek Hesaplama:
- Brüt ücret: 6.000 TL
- KDV: 1.080 TL
- Stopaj: 1.200 TL
- Net ödeme: 3.720 TL
KDV tevkifatı uygulanmaz. Stopaj kesintisi ise doğrudan avukatın adına vergi dairesine aktarılır.
Karar Kesinleşmeden Takip Açılabilir mi?
Evet. Beraat kararları için kesinleşme aranmaksızın icra takibi başlatılabilir. Mahkemeler, beraat kararının infazına engel bir düzenleme bulunmadığına karar vermiştir. Özellikle:
- İzmir 7. İcra Hukuk Mahkemesi
- Adana 3. İcra Hukuk Mahkemesi
bu yönde kararlar vererek uygulamayı netleştirmiştir.
Beraat kararı feri niteliktedir ve icra takibine konu edilebilmesi için kesinleşmesine gerek yoktur.
İlçedeki Mahkemeler İçin Yetkili Başsavcılık Neresi Olur?
Eğer karar bir ilçe adliyesi tarafından verilmişse şu kurala göre hareket edilmelidir:
- İlçede başsavcılık varsa: Doğrudan ilçedeki başsavcılık
- İlçede başsavcılık yoksa: Bağlı olduğu il veya merkez ilçedeki başsavcılık
Bu detay, işlemin doğru ve zamanında gerçekleşmesini doğrudan etkiler.
Adalet Bakanlığı ve TBB’nin Uygulama Talimatları
Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın 2022 tarihli resmi yazısına göre:
- Beraat vekalet ücretleri Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödenmelidir.
- İcra takiplerinde yalnızca başsavcılık borçlu gösterilmeli, vergi numarası doğru alınmalıdır.
Aynı doğrultuda Türkiye Barolar Birliği de tüm barolara bu konuda bilgilendirme yapmıştır. Yanlış başvurular, yalnızca ödeme sürecini uzatmakta değil; bazı durumlarda tahsilatı tamamen engellemektedir.
Bir Yorum Yap