Orman yangınları, yalnızca doğal çevreyi değil, ekosistemin bütününü tehdit eden en ciddi çevre suçları arasında yer almaktadır. Türkiye’de her yıl yüzlerce hektar ormanlık alan, dikkatsizlik veya kasıt sonucu çıkan yangınlarla yok olmaktadır. Bu nedenle, orman yakmak veya orman yangınına neden olmak, 6831 sayılı Orman Kanunu ve Türk Ceza Kanunu uyarınca ağır cezalarla karşılık bulur. Peki orman yakmanın cezası nedir? Taksirle veya kasten işlenen yangın suçları arasında fark var mıdır? Bu yazıda, 2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan mevzuat ve içtihatlar ışığında tüm detaylar ele alınacaktır.
Taksirle Orman Yangınına Sebebiyet Verme Suçu ve Cezası
Dikkat ve özen yükümlülüğünün ihlali sonucu meydana gelen yangınlar, taksirle işlenmiş suç olarak değerlendirilir. Orman Kanunu’nun 110/3. maddesi uyarınca:
- İki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
Failin yangını söndürmeye çalışması veya etkisini azaltması hâlinde, cezada yarıya kadar indirim uygulanabilir. Bu durum, mahkemenin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilir.
Yargıtay bu tür olaylarda failin davranışlarını dikkatle incelemekte; örneğin yangını söndürmek için yardım çağıran veya itfaiyeye haber veren kişilere cezada tam oranlı indirim uygulanması gerektiğine karar vermektedir.
Kasten Orman Yakma Suçu ve 2025 Yılı Cezai Yaptırımları
Failin bilerek ve isteyerek ormanlık alanda yangın çıkarması hâlinde, kasten orman yakma suçu oluşur. Bu fiilin cezası oldukça ağırdır:
- On yıldan az olmamak üzere hapis cezası ve on bin güne kadar adli para cezası verilir.
- Eğer suç bir terör örgütü amacıyla işlenmişse, ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezasına çıkar.
Bu tür suçlarda cezanın ertelenmesi, paraya çevrilmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması mümkün değildir. Yargıtay, failin kastının bulunup bulunmadığını titizlikle incelemekte; delil yetersizliği hâlinde taksirle suçun oluştuğu sonucuna varmaktadır.
Orman Yangınına Sebep Olmasa Bile Cezalandırılan Davranışlar – 110/2. Madde
Yangın çıkmamış olsa dahi, bazı fiiller yasa gereği suç kabul edilir. Orman Kanunu’nun 110/2. maddesi gereği aşağıdaki eylemler cezalandırılır:
- Ormanlık alanda izinsiz ateş yakmak veya söndürmeden terk etmek,
- Ormana sönmemiş sigara veya yanıcı madde atmak,
- Ormana dört kilometreden daha yakın alanda anız yakmak.
Bu fiillerin cezası:
- Bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır.
Yargıtay, bu tür davranışların orman yangınına yol açmamış olsa dahi tehlike oluşturduğu gerekçesiyle cezai yaptırım gerektirdiğine hükmetmiştir.
Yangın Sonucu Ölüm veya Yaralanma Meydana Gelirse Uygulanacak Hükümler
Orman yangını neticesinde bir kişinin ölmesi veya yaralanması hâlinde, faile yalnızca orman kanunu kapsamında değil, ayrıca TCK uyarınca kasten veya taksirle öldürme/yaralama suçundan da ceza verilir.
- Taksirle ölüm hâlinde: TCK m.85 gereğince iki yıldan on beş yıla kadar hapis,
- Kasten hareket varsa: TCK m.81-86 uyarınca daha ağır cezalar uygulanır.
Ceza, failin kast derecesine ve yangının doğurduğu neticelere göre belirlenir.
Anız Yakma Suçu ile Orman Yangını Suçu Arasındaki Farklar
Anız yakma, özellikle tarım arazilerinde sıkça rastlanan bir uygulamadır. Ancak bu işlem, ormanlara 4 kilometreden az mesafede yapıldığında ve yangına neden olduğunda Orman Kanunu m.110/2 kapsamında suç teşkil eder.
- Kasten yapılan anız yakma → Ormana yakınsa suçtur.
- Taksirle yapılan anız yakma → TCK m.171 (genel güvenliği taksirle tehlikeye sokma suçu) kapsamında değerlendirilir.
Yargıtay kararlarına göre mesafe ve kast unsuru birlikte değerlendirilerek doğru suç vasfı belirlenmelidir.
Taksirle Orman Yangınına Neden Olma Suçunda Ceza İndirimi
Yangın sonrası failin olumlu davranışları ceza üzerinde doğrudan etkilidir. Özellikle:
- Yangını söndürmek için müdahale etmek,
- Yetkililere haber vermek,
- Başkalarını yardıma çağırmak gibi eylemler,
Orman Kanunu m.110/3 uyarınca cezada indirim sebebidir.
Yargıtay içtihatlarına göre bu tür çabaların varlığı hâlinde cezanın yarısına kadar düşürülmesi zorunludur.
Orman Yangınına Sebep Olma Suçunda Beraat Verilen Durumlar
Eğer yangının sanık tarafından çıkarıldığına dair kesin, somut ve şüpheden uzak delil yoksa, mahkeme beraat kararı vermelidir. Delil yetersizliği, özellikle olayın üzerinden uzun süre geçmiş olması veya teknik incelemelerin yetersiz kalması durumlarında beraatle sonuçlanabilir.
“Şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereğince, somut delile dayanmayan her mahkûmiyet kararı hukuka aykırıdır.
Olası Kastla Orman Yangınına Sebebiyet Verme Suçu
Failin ormanı doğrudan hedef almaması ancak davranışının yangına yol açabileceğini öngörmesi hâlinde, suç olası kast kapsamında değerlendirilir. Bu durumda da:
- Orman Kanunu m.110/4 gereğince ağır ceza uygulanır.
Yargıtay, eylemin orman alanına sıçrayabileceği açıkken failin müdahalede bulunmadığı veya riski göze aldığı olaylarda olası kastla suçun işlendiğine karar vermektedir.
Taksirle Orman Yakma Suçunda Zarar Azlığı Hâlinde Ceza İndirimi
Yangın sonucunda yalnızca örtü yangını meydana gelmişse, ağaçlarda zarar yoksa veya alan küçükse mahkeme, zarar azlığı nedeniyle cezada indirim yapabilir.
Bilirkişi raporları, keşif tutanakları ve fotoğraflarla tespit edilen bu durumlar, sanık lehine yorumlanır ve ceza daha hafif uygulanır.
Yanlışlıkla (Taksirle) Orman Yakma Suçlarında Delil ve Kusur Değerlendirmesi
Her yangın olayında failin mahkum edilebilmesi için yangının nasıl çıktığı, başlangıç noktası ve failin katkısı açıkça ortaya konulmalıdır. Delil yetersizliği hâlinde failin taksirli bile olsa sorumlu tutulması hukuka aykırıdır.
Yargıtay, failin yangınla ilgisinin net biçimde belirlenmediği durumlarda mahkumiyet kararlarını bozmakta, yeterli teknik analiz yapılmasını zorunlu görmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Orman yakmanın cezası nedir?
On yıldan az olmamak üzere hapis ve on bin güne kadar adli para cezası uygulanır (kasten suçta).
Yangın çıkmasa da ceza verilir mi?
Evet. Yangın çıkmadan da tehlike oluşturan eylemler suçtur.
Anız yakmak orman yangını sayılır mı?
Eğer ormana dört kilometreden az mesafedeyse ve kasten yakılmışsa suç teşkil eder.
Fail yangını söndürdüyse cezası düşer mi?
Evet. Yangının etkisini azaltmaya yönelik davranışlarda ceza yarıya kadar indirilebilir.
Sanığın kastı yoksa ceza verilmez mi?
Kast yoksa taksirle suçtan ceza verilir; ancak hiç kusuru yoksa beraat eder.
Bir Yorum Yap